Związek Słuchaczów Architektury jako animator studenckiego życia towarzyskiego – czyli o Balach [Młodej] Architektury, a także Czarnych Kawach, dancingach i tzw. fuksówkach organizowanych na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej w latach 1917-1948
Więcej
Ukryj
1
Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
Data nadesłania: 02-10-2022
Data akceptacji: 15-11-2022
Data publikacji: 31-01-2023
Studia 2022;5:4-43
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Związek Słuchaczów Architektury utworzony na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej w 1916 roku imprezy towarzyskie organizował najpewniej już od 1917 roku. Najważniejszymi z nich były coroczne bale karnawałowe, do 1930 roku organizowane przez ZSA pod nazwą Bal Architektury, potem aż do 1948 roku, jako Bal Młodej Architektury .
Ponieważ wszystkie Zarządy ZSA, tak przed jak i po II wojnie światowej były świadome, że zysk, w szczególności z dorocznych Bali, stanowi jedno z najistotniejszych źródeł dochodu Związku, z reguły przykładały wielką wagę zarówno do ich sprawnej organizacji, jak też należytej i szerokiej reklamy. W przypadku Bali dbały także o zapewnienie mu odpowiednio wysokiej rangi towarzyskiej oraz szczególnie efektownej i wysoce artystycznej oprawy plastycznej. Rokrocznie wybierane w drodze konkursów plakaty reklamowe, blankiety zaproszeń i dekoracje sal balowych traktowano z jednej strony jako bardzo istotny element propagandy studenckich umiejętności zawodowo-artystycznych, z drugiej zaś jako jedną z głównych atrakcji wyróżniających Bale [Młodej ] Architektury spośród wielu innych bali, tak przed jak i w pierwszych latach po wojnie, w okresie karnawału organizowanych w Warszawie.
Aby przyciągnąć jak największą liczbę gości, a tym samym przynieść Związkowi godziwy dochód organizatorzy każdorazowo starali się zapewnić uczestnikom Bali nie tylko unikalny wystrój sal, muzykę taneczną w wykonaniu doborowych zespołów i dobrze zaopatrzony bufet, ale także inne atrakcje, jak np. usługi fryzjerskie, czy pokazy filmów. W poszukiwaniu dochodu podczas Balu w 1932 roku Zarząd ZSA zdecydował się nawet na realizację eksperymentalnego krótkometrażowego filmu pod tytułem Bal (dziś bardziej znanego pt. Dziś mamy bal ).
Związek Słuchaczów Architektury w celach głównie dochodowych poza dorocznymi balami karnawałowymi rokrocznie urządzał również bardziej kameralne imprezy taneczno-towarzyskie – w latach 20. zwyczajowo nazywane Czarną Kawą, a w latach 30. XX wieku dancingami lub dancingbridge’ami. Najpewniej zarówno w latach 1917–1939, jak i w pierwszych latach powojennych, Związek był też organizatorem tzw. fuksówek, czyli niedochodowych zabaw zapoznawczych urządzanych każdej jesieni dla studentów pierwszego semestru.
Wznowiona w 1946 roku pod rządami powojennych władz politycznych działalność ZSA, w tym również ta towarzysko-rozrywkowa, która tak jak przed wojną miała wspierać finansowo związkową działalność wydawniczą i statutową, zaczęła być jednak stopniowo ograniczana.
Jeśli nawet uznamy, że szczerą intencją władz uczelni oraz wybranego na wiosnę 1948 roku nowego Zarządu było utrzymanie przedwojennej formuły, zakresu i sposobu działania ZSA, to i tak okazało się to zgoła niemożliwe w warunkach stale rosnącej presji ideologicznej i nasilających się, zwłaszcza na przełomie 1948 i 1949 roku, represji i aresztowań, w tym również wśród studentów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.
W tych okolicznościach z końcem 1948 roku Związek Słuchaczów Architektury ostatecznie zaczął obumierać, a z nim również uświęcone wieloletnią tradycją formy wydziałowego życia towarzyskiego, na czele z legendarnym dorocznym Balem Młodej Architektury.
REFERENCJE (39)
1.
ABC literacko-artystyczne na balu Młodej Architektury , „ABC”, 1934, nr 31, s. 6.
2.
„Album Młodej Architektury”, 1935.
3.
„Album Młodej Architektury”, 1936.
4.
Anons prasowy, „Kurier Warszawski”, 1930, nr 32, s. 17.
5.
Anons prasowy, „Szczerbiec”, 1935, nr 2, s. 1.
6.
Anons prasowy, „Komunikat SARP”, 1939, nr 1, bns.
7.
Anons prasowy, „Życie Warszawy”, 1946, nr 57, s. 5.
8.
AS, Dziś bal u Architektów , „Życie Warszawy”, 1947, nr 31, s. 3.
9.
Bal Młodej Architektury , 1939 (ulotka reklamowa). Zb. Spec. ZAP WAPW, b.s.
10.
Bal Młodej Architektury , „Życie Warszawy”, 1954, nr 50, s. 6.
11.
Biskupski Łukasz, Kinofilia zaangażowana. Stowarzyszenie Miłośników Filmu artystycznego „Start” i upowszechnianie kultury filmowej w latach 30. XX wieku, Łódź 2017.
12.
Doroczny Bal Architektury , „Kurier Warszawski”, 1928, nr 29, s. 14.
13.
Dzięgielewski Tadeusz, Związek Słuchaczów Architektury, [w:] Fragmenty stuletniej historii 1899–1999. Relacje, wspomnienia, refleksje, red. B. Kalisz, Warszawa 2000. s. 59–60.
14.
Dziś mamy bal, „Album Młodej Architektury”, 1935, bns.
15.
Gerquin Bohdan, Dekoracje balowe, „Prosto z Mostu”, 1935, nr 4, s. 8.
16.
Główczewski Jerzy, Optymista mimo woli, Warszawa 2004.
18.
Gronowski Tadeusz, Plakaty Związku Słuchaczy Architektury , „Grafika”, 1932, z. 1, s. 31–34.
19.
Hawajska miłość. Wielki przebój Balu Młodej Architektury, muzyka: Kozłowski Jan, Osadca Marek; słowa: Łotocki Stanisław, Maciejowski Zbigniew; Warszawa 1938.
20.
Karpiński Zbigniew, Wspomnienia, Warszawa 2018.
21.
Kleczyński Jan, Dwie wystawy , „Kurier Warszawski”, 1931, nr 292, s. 16.
22.
Konkurs na plakat Balu Młodej Architektury i Balu Politechniki, „Grafika”, 1933, z. 6, bns.
23.
Konkurs na Plakat Młodej Architektury , „Album Młodej Architektury”, 1936, bns.
24.
Kowal Jakub, Grunt to smoking , „Stolica”, 1947, nr 6, s. 5.
25.
Kuranc-Szymczak Małgorzata, Edward Maria Kopciński 1921–1994. Regionalista z Warszawy ,
http://zamosc.ap.gov.pl [dostęp: 12.06.2022].
26.
M.K., Karnawał 1948 w Warszawie, „Stolica”, 1948, nr 6, s. 9.
27.
Plakaty Związku Słuchaczy Architektury , „Grafika”, 1932, z. 1, bns.
28.
Piechotkowie Maria i Kazimierz, Wspomnienia architektów , Warszawa 2021.
29.
St. Ż., Dnia 14 stycznia 1936 roku..., „Album Młodej Architektury”, 1936, bns.
30.
Świątkowski Wojciech, My chcemy się uczyć..., [w:] Fragmenty stuletniej historii 1899–1999. Relacje, wspomnienia, refleksje, red. B. Kalisz, Warszawa 2000, s. 246 –249.
31.
Wr, „Piwo prosto z konia”. Z nowej siedziby studentów architektury , „Życie Warszawy”, 1946, nr 62, s. 3.
32.
Zaproszenie na Bal Młodej Architektury w 1931. Zb. Spec. ZAP WAPW, b.s.
34.
Zaproszenie na Bal Młodej Architektury , 1947, zb. prywatne.
35.
Zaproszenie Związku Słuchaczów Architektury na fuksówkę w dniu 20 listopada 1948 roku, Biblioteka Uniwersytetu Warszawskie go, Zb. Druków Ulotnych, bs.
36.
Ze Związku Słuch. Arch. Polit. Warsz., „Architektura i Budownictwo”, 1933, nr 2, s. 60.
37.
Związek Słuchaczów Architektury (oprac. przez Zarząd Związku), [w:] Politechnika Warszawska 1915–1925. Księga Pamiątkowa, red. L. Staniewicz, Warszawa 1925, s. 481–484.
38.
Żaryn Stanisław, O Związku Słuchaczów Architektury Politechnik Warszawskiej, „Architektura i Budownictwo”, 1935, nr 3–4, s. 122–123.
39.
Żaryn Stanisław, Dwudziestolecie Związku Słuchaczów Architektury Politechniki Warszawskiej (1916–1936), „Album Młodej Architektury”, 1936, bns.